در سال‌های اخیر، سریال محبوب نتفلیکس «وقتی زندگی پرتقال می‌دهد» (폭싹 속았수다) و مستند ویژه شبکه JTBC با همکاری BBC با عنوان «Deep Dive Korea: ماجراجویی سونگ جی‌هیو در میان هه‌ن‌یوها»، توجه جهانی را به سوی زنان غواص کره‌ای، موسوم به هه‌ن‌یو (Haenyeo) جلب کرده‌اند. این آثار نه تنها زندگی سخت این زنان را به تصویر کشیده‌اند، بلکه فرهنگ و روحیه‌ی قوی آنان را نیز معرفی کرده‌اند. هه‌ن‌یو کیست؟ هه‌ن‌یوها زنانی هستند که بدون استفاده از تجهیزات اکسیژن، در آب‌های کم‌عمق شیرجه زده و محصولات دریایی مانند صدف، هشت‌پا، جلبک دریایی، خیار دریایی، و غیره را جمع‌آوری می‌کنند. این زنان بیشتر در جزیره ججو (Jeju) فعالیت دارند و فرهنگشان بخشی جدانشدنی از تاریخ و زندگی دریایی کره جنوبی محسوب می‌شود. نام‌ها و ریشه‌ها در نقاط مختلف کره، نام‌های متفاوتی برای هه‌ن‌یو وجود دارد؛ در جنوب کشور به آنها «موره‌گون» (غواص زن) می‌گویند، در بوسان به دلیل استفاده از بشکه‌های چوبی به جای تجهیزات مدرن، «تونگ‌جَنگی» نامیده می‌شدند. واژه «هه‌ن‌یو» در دوران استعمار ژاپن رواج یافت، اما در ججو همچنان اصطلاحات سنتی مانند «جام‌نیو» یا «جام‌سو» استفاده می‌شود. گستره جغرافیایی فعالیت اگرچه هه‌ن‌یوها عمدتاً از جزیره ججو هستند، اما در گذشته برای کسب درآمد و ادامه‌ی زندگی، به صورت مهاجرت‌های فصلی به نقاط مختلف کره و حتی خارج از کشور، مانند ژاپن، روسیه (ولادی‌وستوک)، چین (شاندونگ، دالیان، چینگ‌دائو) سفر می‌کردند. ابزار و روش کار هه‌ن‌یوها از تجهیزات خاصی استفاده می‌کنند که شامل: لباس سنتی آن‌ها ابتدا از پارچه‌های نخی ساخته می‌شد و بعدها به لباس‌های غواصی لاستیکی (نئوپرن) تغییر یافت. آنها از عینک‌های مخصوص موسوم به «چوکس‌نون» یا «وانگ‌نون» استفاده می‌کردند. آموزش نسل به نسل فرهنگ هه‌ن‌یو مبتنی بر آموزش تجربی و نسل به نسل است. دختران از سن ۷ تا ۸ سالگی در آب‌های کم‌عمق موسوم به «اِگی بادانگ» تمرین کرده و از مادران، مادربزرگ‌ها و زنان بزرگ‌تر دهکده می‌آموزند. در سنین ۱۵ تا ۱۶ سالگی تبدیل به هه‌ن‌یوهای واقعی می‌شوند و فعالیت خود را به‌طور رسمی آغاز می‌کنند. تقسیم‌بندی بر اساس مهارت هه‌ن‌یوها به سه گروه بر اساس تجربه و توانایی تقسیم می‌شوند: سانگون‌ها نه تنها راهنماهای فنی هستند، بلکه نقش کلیدی در انتقال فرهنگ، سنت و مسئولیت اجتماعی نیز دارند. ارزش فرهنگی جهانی در سال ۲۰۱۶، فرهنگ هه‌ن‌یو جزیره ججو به عنوان نوزدهمین میراث فرهنگی ناملموس بشر در یونسکو ثبت شد. این فرهنگ شامل: در سال ۲۰۱۷، کره جنوبی نیز هه‌ن‌یو را به عنوان میراث فرهنگی ناملموس ملی شماره ۱۳۲ به ثبت رساند. چالش‌های امروز با وجود اهمیت فرهنگی، پیری جمعیت هه‌ن‌یو، تغییرات اقلیمی، و کاهش منابع دریایی سبب کاهش تعداد این زنان شده است. با این حال، آثاری چون مستندهای بین‌المللی و سریال‌های محبوب، توجه جهانی به این فرهنگ ارزشمند را افزایش داده‌اند. جمع‌بندی هه‌ن‌یوها نماینده‌ی قدرت، پایداری، و همزیستی با طبیعت هستند. فرهنگ آن‌ها نه تنها میراث کره‌ای بلکه گنجینه‌ای برای تمام بشریت به شمار می‌رود. باید تلاش کنیم این سنت دیرینه را حفظ کرده، به نسل‌های آینده منتقل کنیم و آن را در سطح جهانی بیشتر معرفی نماییم.

(شروع: عنوان جذاب و کلیدی برای جلب توجه مخاطب) در این مقاله، به معرفی هانیو (Haenyeo)، زنان غواص شجاع کره‌جنوبی، می‌پردازیم که با فرهنگ و تاریخ غنی خود، توجه جهانیان را به خود جلب کرده‌اند. این زنان، که بیشتر در جزیره ججو (Jeju) زندگی می‌کنند، بدون هیچ تجهیزات تنفسی و تنها با یک وزنه کوچک، به عمق اقیانوس می‌روند تا غذاهای دریایی مانند صدف، حلزون و جلبک را جمع‌آوری کنند. این میراث فرهنگی ارزشمند در سال ۲۰۱۶ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت شد. تاریخچه‌ای از مقاومت و استقلال زنان هانیو (زیرعنوان: تاکید بر جنبه‌های تاریخی و فرهنگی) کلمه “Haenyeo” به معنای “زن دریا” است. در گذشته، این زنان با نام‌های دیگری مانند “Jamnyeo” یا “Jamsu” شناخته می‌شدند. شغل غواصی در کره‌جنوبی از دیرباز وجود داشته، اما در جزیره ججو به اوج خود رسید. با گذر زمان و مهاجرت زنان هانیو به مناطق دیگر کره‌جنوبی و حتی خارج از کشور مانند ژاپن و روسیه برای کسب درآمد، این فرهنگ به تدریج گسترش یافت. یکی از نکات قابل توجه در مورد هانیو، مقاومت و استقلال آنهاست. در دوران سلسله چوسان (Joseon)، محدودیت‌های سختی برای مردم جزیره ججو وجود داشت، اما زنان هانیو با کار سخت خود توانستند معیشت خانواده‌هایشان را تأمین کنند و به ستون فقرات اقتصادی جوامع خود تبدیل شوند. تجهیزات ساده و مهارت‌های پیچیده (زیرعنوان: جزئیات فنی و تجهیزات غواصی) زنان هانیو برای غواصی از تجهیزات بسیار ساده‌ای استفاده می‌کنند: این زنان با سال‌ها تمرین و آموزش، مهارت‌های غواصی خود را به کمال رسانده‌اند. آنها معمولاً در سنین پایین از مادران یا مادربزرگ‌های خود آموزش می‌بینند و به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند: Sang-gun (ماهر)، Jung-gun (متوسط) و Ha-gun (مبتدی). زنان Sang-gun علاوه بر مهارت بالا، به عنوان رهبران جامعه خود نیز شناخته می‌شوند. میراث جهانی و تلاش برای حفظ آن (زیرعنوان: تاکید بر جنبه‌های فرهنگی و ثبت جهانی) فرهنگ هانیو نه تنها یک روش امرار معاش، بلکه یک سیستم اجتماعی پیچیده و پایدار است که بر احترام به طبیعت، همکاری و انتقال دانش بین نسل‌ها تاکید دارد. این فرهنگ شامل آیین‌ها و باورهای خاصی برای اطمینان از امنیت غواصان و فراوانی محصولات دریایی است. با توجه به افزایش سن زنان هانیو و کاهش تعداد آنها به دلیل تغییرات آب و هوایی و سخت‌تر شدن شرایط کاری، تلاش‌های زیادی برای حفظ این میراث فرهنگی انجام شده است. ثبت “فرهنگ زنان غواص ججو” در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو در سال ۲۰۱۶، گامی مهم در جهت معرفی و حفظ این گنجینه ملی بود. محبوبیت جهانی این فرهنگ از طریق تولیدات رسانه‌ای نیز افزایش یافته است. سریال‌های نتفلیکس مانند “وقتی زندگی به شما نارنگی می‌دهد” (When Life Gives You Tangerines) و مستندهای تلویزیونی مانند “ماجراجویی هانیو با سونگ جی‌هیو” (Song Ji-hyo’s Haenyeo Adventure) باعث شدند که داستان این زنان شجاع به گوش مخاطبان بیشتری در سراسر جهان برسد.